بررسی تجمع زیستی جیوه در پرندگان آبزی و غیرآبزی در استان اصفهان

جیوه یکی از فلزات سنگین سمی و پایدار در محیط است که از طرق مختلف وارد بدن زیست مندان می­ شود. تجمع جیوه در بدن پرندگان آثار سوء متعددی هم­ چون سمیت نفرونی، آسیب به کلیه داشته و در نهایت می­ تواند به مرگ پرنده منجر شود. در مطالعه حاضر تجمع زیستی جیوه در 40 نمونه پرنده متعلق به سه راسته آبچکیک شکلان، گنجشک­ سانان و کبوترسانان در سه اندام کلیه، کبد و پردم در سه منطقه از استان اصفهان بررسی شد. میانگین مقادیر جیوه بر حسب ppb در پر دم، کبد و کلیه در پرندگان آبزی به ­ترتیب 4290، 3056 و 2704 و در اندام­ های مشابه در پرندگان غیرآبزی 770، 816 و 519 به­ دست آمد که این مقادیر در سطح 5 درصد به­ صورت معنی­ دار در پرندگان آبزی بیش ­تر بود. در پرندگان آبزی، پردم با میانگین جیوه ppb 4290بیش ­ترین و در بین پرندگان غیرآبزی، کبد با میانگین ppb 816/64 بیش ­ترین مقادیر را نشان ­دادند. اعضای راسته آبچلیک شکلان به ­طور معنی ­دار (0/0001>p) بیش ­ترین مقادیر جیوه را در سه اندام مورد بررسی نشان دادند. دو خانواده پرستوهای دریایی و کاکائیان تجمع جیوه بیش ­تری در مقایسه با سایر خانواده­ ها ثبت کردند. نتایج به ­دست آمده در پرندگان آبزی می­ تواند نشان دهنده ورود جیوه به زاینده رود از منابع مختلف باشد. بنابراین پایش و مدیریت فلزات سنگین در آب زاینده رود ضروری به­ نظر می­رسد.